Ons zorgstelsel moet op de schop: meer zorg op afstand, meer gebruik maken van data om behandelingen te personaliseren en optimaliseren, een ander afrekenmodel. Data delen ligt gevoelig in de medische wereld, maar het framework rond Gaia‑X moet soelaas bieden.

“IT wordt de business, dat geldt ook voor zorginstellingen,” aldus Jeroen Tas (Board of Directors Gaia‑X en voormalig CIO bij Philips). De uitdagingen waar de zorg voor staat, vragen om een andere kijk op organiseren, investeren en risico’s nemen. Niet alleen de coronapandemie heeft de grenzen van het huidige zorgsysteem helder gemaakt. De afgelopen twee jaar zijn een prelude van wat ons te wachten staat. Maurice van den Bosch (Chairman of the OLVG Executive Board) legt uit: tot 2040 zal de zorgvraag met 30% toenemen, maar het aantal mensen dat in de zorg werkt (op dit moment al een op de zes) neemt niet toe. Net als bij de IT is het erg lastig om mensen te vinden. Tas voegt toe: 20 jaar geleden ging er evenveel geld naar onderwijs als naar de zorg, nu is het zorgbudget verdubbeld.

Een van de weeffouten, aldus Tas en Van den Bosch, is het betalen voor individuele behandelingen in plaats van resultaat over de gehele keten. Bij het overgrote deel van de behandelingen is de uitkomst niet bekend of transparant. Tas: ​“Een ziekenhuis werkt met duizenden KPI’s, maar slechts enkele daarvan raken de patient.” Toch komen er steeds meer voorbeelden van value-based healthcare. Het opzetten van een virtuele ziekenzaal voor het verlenen van langdurige zorg aan COPD-patiënten, onder meer met monitoring op afstand, leidt tot blijvend 36% minder ziekenhuisbezoek en 25% minder SEH-bezoek, maar een hogere patiënttevredenheid, aldus Van den Bosch. Denken in ketens en het bieden van meer transparantie over kwaliteit en effectiviteit van behandelingen, dat vraagt om een platformmodel. Dat maakt ook een betere match tussen unieke patiënt en unieke behandeling mogelijk.

De medische wereld kent nog wel enkele uitdagingen voor van het delen van data. Data uit EPD’en zijn vooral bedoeld voor in een ziekenhuis, maar nog niet geschikt voor een landelijk platform. Wil je toewerken naar een platform waarop iedere specialist kan aanhaken,. Gaia‑X heeft de discussie rondom soevereiniteit in de cloudomgeving nieuw leven in geblazen. maar kan alleen slagen als alle ketenpartners beter gaan samenwerken. Die onwil om data te delen is ook een obstakel omdat de tijd dringt, én omdat bepaalde zorgconcepten (zoals zorg op afstand) pas sinds korte tijd gedekt worden door verzekeraars en de NZA. Ook het model van praktijken van medisch specialisten zal op de schop moeten. Zowel Tas als Van den Bosch geloven niet in de zorg als ​‘markt’; verbetering en een betere toekomstige basis zijn echter wel noodzakelijk vanuit het schaarste-perspectief. De sleutel: ga aan de slag met data.