Maarten de Rijke is hoogleraar Artificial Intelligence & Information Retrieval aan de Universiteit van Amsterdam en oprichter van het Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI). De Rijke is een pleitbezorger voor de opbouw van samenwerkingsverbanden tussen bedrijfsleven en wetenschap in de vorm van AI-labs. Hij riep het publiek – leveranciers, uitbesteders, bestuurders – dan ook op in actie te komen.

Inmiddels heeft het ICAI al 30 labs opgezet met 99 partners. Die labs zijn nodig, omdat nieuwe maatschappelijke vraagstukken sneller en beter kunnen worden opgelost als we beschikbare data gebruiken als brandstof voor AI. Nederland loopt enigszins achter als het gaat om de inzet van AI – De Rijke noemt het ​‘gasgeven met vangrails’. Hij benoemt de maatschappelijke vraagstukken rondom de inzet van AI: is het betrouwbaar, is het houdbaar ook als de omstandigheden veranderen, en wat gebeurt er aan de randen of grenzen van AI? Dat vertrouwen in AI is afhankelijk van de context waarin AI wordt ingezet, benadrukt De Rijke. AI als aandrijfmiddel voor de aanbevelingsalgoritmen van bol​.com is wat anders dan AI als analysetool in de medische sector.

De Rijke wijst erop dat kennis op het vlak van AI vooral ontwikkeld wordt door (Amerikaanse) big tech bedrijven. De labs zijn een basis voor het opbouwen van kennis en kunde op het vlak van AI in ons eigen land, zodat de afhankelijkheid van big tech minder groot wordt. Daarnaast zijn de labs een goede manier om talent – met name op master- en promovendi-niveau – aan ons land te binden. De ​‘markt’ voor promovendi is een internationale markt. De promovendi, voor het overgrote deel (80%) van buitenlandse herkomst, trekken lokaal weer masterstudenten aan.

Inmiddels is ICAI zo ver dat de projecten van de labs kunnen worden gekoppeld aan de sustainable development goals van de VN – denk aan schoon water of ​‘zero hunger’. De aanpak van de projecten in de labs is niet in beton gegoten, de context verandert immers doorlopend. Voorop staat dat de medewerkers die in de labs werken, vooral op de werkvloer van de deelnemende bedrijven werkzaam zijn. De Rijke nodigt bedrijven uit om samen met ICAI te kijken naar concrete mogelijkheden.